Het ene gevoel voor humor is het andere niet

Het blijft een vreemde gewaarwording. Een hele zaal vol mensen die schaterlachend zitten te kijken naar een comedian terwijl ik er zelf de humor niet van inzie. Wat maakt het eigenlijk dat mensen een verschillend gevoel voor humor hebben? Ik kan weleens niet lachen om een grap omdat ik hem ongepast vind, maar gisteravond zapte ik bij toeval langs Zomergasten en zag een fragment van standupcomedian Aziz Ansari en deed heel erg mijn best zijn humor te begrijpen (en dat van iedereen in de zaal). Maar ik kon er niet om lachen, zelfs niet glimlachen. En dat terwijl ik van mezelf vind dat ik toch wel een behoorlijk gevoel voor humor heb. Toen het fragment voorbij was kon je nog net zien dat Janine Abbring van achteruit haar stoel weer naar voren boog naar haar gast. Ook zij vond Aziz Ansari blijkbaar fantastisch. Dat is toch gek, want ik hou wel heel erg van de humor van Arjen Lubach van wiens programma zij eindredactrice is. Blijkbaar kun je van verschillende humor houden, ook als je van dezelfde humor houdt.

Heel af en toe kijk ik weleens naar populaire standupcomedians op de BBC. Meestal vind ik ook die niet leuk en meestal is dat omdat ze zichzelf zo verschrikkelijk leuk vinden en het alleen maar een aaneenschakeling is van geweldige grappen (volgens hunzelf dan). Druk praten en veel heen en weer lopen en een paar keer hard shit of fuck roepen en de zaal ligt plat. Toch zijn er die ik wel leuk vind. Ik was namelijk bang dat ik alleen maar van de humor van de ‘oude’ garde hield waartoe inmiddels ook Theo Maassen, Hans Teeuwen, Ronald Goedemondt en de mannen van Draadstaal behoren. Claudia de Breij vind ik ook zelden leuk, maar de humor van Brigitte Kaandorp en Toren C dan weer wel, dus het is ook niet zo dat ‘mijn soort humor’ vooral bij mannen te vinden is.

Niet iedereen houdt dus van dezelfde humor. Veel is historisch bepaald en uit welk cultuur en zelfs uit welke familie of gezin je afkomstig bent. Zo merkte ik al vroeg dat er in het gezin van mijn neefjes en nichtjes op sommige momenten gelachen werd terwijl ik dacht ‘Hmmm, zo grappig is dat niet’. En blijkbaar hebben ouderen soms ook een ander gevoel voor humor dan jongeren. Van maar weinig mensen die ik ken en die van mijn leeftijd zijn weet ik dat ze een van de populaire standupcomedians of cabaretiers leuk vinden. Ik ben dan geneigd om te zeggen ‘omdat ze ook echt niet leuk zijn, slechte humor, niet grappig’. Dat klopt echter niet. Het klopt wel voor mijn gevoel, maar als ik dan zie dat een paar honderd mensen in een zaal niet stil kunnen blijven zitten van het lachen, dan is er blijkbaar toch wel iets grappigs aan wat er door die persoon op het toneel allemaal verteld wordt. Er bestaat dus niet zoiets als ‘goede humor’, ook al denk ik zelf van wel.

Telkens als me dit verschil in beleving van humor opvalt moet ik denken aan hoezeer we elkaar dus ook op andere vlakken niet begrijpen en niet kúnnen begrijpen. Althans niet meteen, niet vanzelfsprekend. Alleen valt dat niet begrijpen niet meteen op. Bij samen kijken en luisteren naar iets dat humoristisch bedoeld is wel. Je lacht of je lacht niet, je vindt het grappig of niet. Op andere gebieden kunnen we onze mening en ons gevoel nog wel verbergen, met humor lukt dat niet, tenminste niet in het bijzijn van andere mensen. Misschien dat we daarom van nature wel mensen opzoeken waar we samen mee kunnen lachen, die ons gevoel van humor begrijpen. Als er mensen in de buurt zijn die ons lachen niet begrijpen lachen we alleen nog maar harder.

Hoe leuk en fijn humor ook is, het kan oh zo makkelijk verkeerd begrepen worden, en dan heb je ruzie, wil je elkaar niet meer zien of krijg je een advocaat op je dak omdat je iemand of een bevolkingsgroep hebt beledigd of bedreigd. En dat allemaal vanwege iets dat bedoeld was als onschuldig grapje.