Het moest er eens van komen. Afgelopen zaterdag reden een vriend en ik richting Sittard om daar de kelder van mijn vader leeg te halen. Het voelde haast alsof ik naar een begrafenis moest. Hij overleed zeven jaar geleden en al die tijd stond zijn gereedschap op precies dezelfde plek als waar deze het laatst door hem is gebruikt. Sindsdien is er geen klusje meer gedaan en heb ik vorig jaar alleen maar een aantal kastjes met handgereedschap meegenomen naar Tilburg. Zo lang mijn moeder in de flat bleef wonen had het geen haast, en de kelder, in gebruik of niet, heeft altijd een belangrijk aandeel gehad in hun leven en in dat van mij. Door de betonnen vloeren heen was er altijd verbinding tussen kelder en woning, middels een klop op de vloer van de keuken met een houten lepel, als teken dat de koffie klaar stond of het avondeten. Af en toe hoorde je het geluid van de cirkelzaag of de slag van een hamer. Menig meubelstuk of zelf gemaakt gereedschap vond zo zijn weg naar boven, waardoor de woning een verlengstuk is geworden van zijn werk in de kelder. Zelf kwam ik er niet zo heel vaak. In eerste instantie niet omdat ik het leuker vond om buiten te spelen, en later, later verloopt altijd anders dan je denkt.
Toen hij nog leefde zag ik mezelf ooit nog weleens iets gaan doen met zijn gereedschap. Later, als ik meer ruimte tot mijn beschikking zou hebben. Later, als iets erom zou vragen te gaan klussen of zelf iets te gaan maken. Misschien is dit denken aan later vooral een vooruitgeschoven herinnering geweest, als teken van respect en waardering voor zijn manier van leven en denken. En misschien ook als verontschuldiging dat ik (nog niet) zo was als hem. Maar zoals gezegd ziet later er altijd anders uit dan je vooraf kunt bedenken. Mijn leven loopt heel anders en ik ben met hele andere dingen bezig dan mijn vader. Hoewel ik nooit zijn gereedschap zoals de zaagtafel en draaibank zal gebruiken, merk ik bij mezelf wel steeds meer dat ik veel van zijn waarden en moraal en zijn relativeringsvermogen in me heb. Ook dat zijn gereedschappen en misschien wel de belangrijkste die je kunt erven.
Zo klein als de kelder was, zo inventief was mijn vader in het vinden van oplossingen om de beschikbare ruimte optimaal te benutten. Elk groter stuk gereedschap, zoals de door hem zelf gemaakte zaagtafel en (ijzer)draaibank, de kolomboormachine en zelfs de bankschroef die aan de muur bevestigd was, alles kon opzij of omhooggeklapt worden. Ik heb hem nooit horen klagen over het feit dat de kelder te klein was, ook al was hij zelf opgegroeid op een grote boerderij met veel grond. Hij deed het met wat beschikbaar was, zo ook met de woning zelf. Volgens velen een (te) kleine flat, maar mijn ouders hebben er hun hele getrouwde leven met veel plezier gewoond.
Het leeghalen van de kelder ging niet zo gemakkelijk als van tevoren gedacht. Losschroeven van alles wat vastzat zat aan muren en vloer viel nog wel mee, het gewicht van de draaibank niet. Het ding was met zijn drieën niet te tillen en we zijn met veel overleg en denkwerk te werk moeten gaan om hem toch naar zijn nieuwe adres te kunnen brengen waar hij hopelijk aan een tweede leven kan beginnen. Hij had het zelf allemaal prima gevonden, al had hij er wel de opmerking bijgemaakt dat het spul al veel eerder opgeruimd had moeten worden. ‘Kijk later maar of je er nog iets mee kunt. De grote bankschroef zou ik zeker bewaren, maar de rest… Als niemand het wil hebben gooi je het maar weg.’ Dat laatste zei hij niet omdat hij vond dat het na hem geen waarde meer zou hebben, maar omdat hij van mening was dat ik niet iets moest gaan bewaren alleen maar omdat het van hem was geweest. ‘Dan ligt het toch maar in de weg’. Waarmee hij niet alleen maar doelde op de spullen zelf, maar ook op zichzelf.
