Ogen: spiegels van de ziel

Wanneer ogen de spiegels zijn van onze ziel, hoe moeten we dan de innerlijke roerselen van een blindeman peilen? Kan ook zijn oogopslag een verliefd gemoed verraden, met zijn van het licht afgesloten irissen tóch nog als vluchtroute voor de in zijn binnenste fladderende vlinders? Kunnen zijn blikken doden? Angst onthullen? En welke ziel weerspiegelen ogen, als ze dat al doen, eigenlijk: die van onszelf of die van de ander, die ons aankijkt en dan wellicht zijn eigen evenbeeld ontmoet?

Bron: Ogen zijn bedrieglijke spiegels van de ziel | Archief | de Volkskrant

‘Ogen zijn de spiegels van de ziel’, maar dan wel inclusief heel veel omranding. Zoals wimpers en spiertjes die het vel eromheen in een bepaalde vorm kunnen zetten, en oogleden die ook dicht kunnen. Ogen alleen, de oogballen om precies te zijn, zeggen helemaal niks vind ik. Oogballen zijn maar akelige dingen – zoek maar eens naar afbeeldingen op Google –  en daar kan ook een veelkleurige iris ook niks aan veranderen. Zelfs het gebied direct rondom de oogbal is niet toereikend. Kijkend naar iemands ogen zie je ook meteen de neus, de jukbeenderen, de wangen en de mond. Je aandacht wordt dan wel getrokken door de ogen, zonder de rest is het niet veel. Zelfs iemand wiens gezicht helemaal misvormd is door een ongeluk of vuur kan niet zonder. Als je iemand in de ogen kijkt krijg je daar meestal een bepaald gevoel bij van diens persoonlijkheid of stemming. Of dit klopt is een tweede. Hang een sliertje haren voor een van de ogen en dat gevoel kan alweer veranderen. Een open gezicht krijgt opeens iets geheimzinnigs. Verander de stand van de mond en iemand wordt grappig, uitdagend of juist verlegen. Aan de ogen zelf is dan niks veranderd en aan die verschrikkelijke oogballen al helemaal niet. Enge dingen zijn het, maar ingepakt in een gezicht kunnen het prachtige blikvangers worden waar je in zou willen kunnen verzuipen, en dat zal men dan wel bedoelen met ‘ogen van de ziel’. Wie of wat er achter die ogen zit is niet altijd meteen duidelijk.

Op de foto drie beroemde ‘eyeballs’. Van boven naar onder: Rutger Hauer in Blade Runner, een kom oogballensoep in Indiana Jones and the Temple of Doom en een niet meer herkenbare Arnold Schwarzenegger in Total Recall.